Strobist fotografie betekent: meer doen met je opsteekflitser. Hoewel de opsteekflitser vooral is bedoeld voor montage bovenop de camera, wordt hij in de praktijk heel vaak "off-camera" gebruikt. De camera geeft dan via een kabeltje of met een afstandsbediening aan de flitser door dat die moet flitsen. Daarbij kun je het onderwerp dus vanuit verrassende hoeken belichten: van opzij, van onderen, van boven of van achteren. De resultaten zijn verbluffend!

Wat is strobist fotografie?

De basisprincipes hebben we al besproken in dit artikel: Strobist fotografie, wat is het?. In het kort: strobist is geboren uit kostenbesparing en uit praktische overwegingen. Het kosten-aspect wil zeggen dat als je al een goede opsteekflitser hebt, het niet altijd nodig is om studioflitser te kopen. Soms kan je opsteekflitser taken van een studioflitser overnemen. En een praktisch aspect is dat een strobist flitsset supermakkelijk mee te nemen is en geen stopcontact nodig heeft. Dat maakt het ook ideaal voor gebruik buitenshuis.

De hardware

Er is van alles te krijgen voor je strobist hobby. De bouwstenen van een strobist set zijn bijna altijd hetzelfde. Van onder naar boven:

1. Iets om de flitser op te zetten. Een lampstatief of een plankklem bijvoorbeeld.
2. Een neigkop (Engels: tilting bracket) om de flitser met eventuele accessoires te kunnen richten.
3. Een flitsschoen die de verbinding vormt tussen neigkop en flitser, al dan niet met een aansturende functie (als de flitser die niet zelf kan). Hierover later meer.
4. Een opsteekflitser (ook wel opzetflitser of reportageflitser genoemd)

Simpel toch? Hieronder in schematische weergave:

Lampstatief of klem

Als je de flitser vrijstaand wilt gebruiken, zul je iets moeten hebben om hem op te zetten. Dit kan met een simpele flitsvoet, zodat je hem op tafel kunt zetten. Maar voor de meeste flexibiliteit is een lampstatief heel handig.

Er zijn diverse soorten en maten verkrijgbaar. Strobist spulletjes zijn heel licht dus hoef je geen zwaar statief te kiezen (maar het kan wel). De dunnere, lichtere lampstatieven volstaan ook. Misschien wil je juist wel een licht statief omdat je op locatie gaat werken en je het gewicht wilt beperken. Ga je buiten werken? Kijk dan vooral naar de spreidstand en overweeg een zandzak ter verzwaring, anders krijg je snel problemen met de wind. Zeker als je je strobist set uitrust met een paraplu of softbox.

Kom je ruimte tekort of wil je geen statief gebruiken? Dan kun je ook kijken naar een plankklem of buisklem. Deze kun je overal aan vast maken, zoals een gordijnrail, deur, boekenplank, vensterbank, etc. Ideaal voor de huiskamer strobist studio. Let erop dat de klem geleverd wordt met een spigot-koppeling. Op deze universele koppeling kun je allerhande accessoires bevestigen, zoals een neigkop.

Neigkop

De neigkop zorgt ervoor dat je je flitser kunt richten. Nou is de kop van de flitser ook wel op en neer en naar links en rechts te bewegen, maar dit werkt niet als je een paraplu of softbox wilt gebruiken. De softbox en paraplu bewegen dan met de neigkop mee.

De neigkop heeft aan de bovenzijde 1/4" schroefdraad. Dit is een standaardmaat schroefdraad waar allerlei accessoires op passen, zoals een hotshoe of draadloze ontvanger. Daarover later meer. De statief-aansluiting onder je camera heeft bijvoorbeeld ook 1/4" schroefdraad.

De CLD-11 neigkop van Falcon Eyes heeft een geïntegreerde parapluhouder waar je de stang van de paraplu in doet. Door de duimschroef aan draaien zet je deze vervolgens stevig vast. In principe kun je iedere paraplu gebruiken, maar meestal worden paraplu's van 70 of 100 cm gebruikt. Groter is niet zo zinvol omdat de opsteekflitser een vrij kleine lichtbron is.

Een CLD-11 neigkop met witte paraplu en HS-15 hotshoe

Optioneel: paraplu of strobist sofbox

Als je een diffuser zoals een flitsparaplu of strobist softbox gebruikt, krijg je een gelijkmatige spreiding van het licht. Een grotere spreiding betekent een mooie natuurlijke belichting. Door het grotere oppervlak van de paraplu of softbox wordt de lichtbron groter en valt er ook wat licht om het onderwerp heen. Hierdoor worden schaduwen minder sterk. Meer over de basisprincipes van studiolicht en de werking van diffusers kun je hier lezen:
Studiofotografie Eenvoudig Uitgelegd

Hotshoe of draadloze ontvanger

Dan volgt een verbindingsstuk tussen de neigkop en de flitser. Welke je wilt gebruiken, hangt af van de mogelijkheden van je flitser. De duurdere Nikon flitsers bijvoorbeeld, hebben een draadloos systeem waarmee ze rechtstreeks kunnen communiceren met de (duurdere) Nikon spiegelreflexcamera's. In dat geval volstaat een eenvoudige HS-15 hotshoe die weinig meer hoeft te doen dan de flitser op zijn plaats houden. Deze hotshoe heeft aan de onderzijde 1/4" schroefdraad zodat hij op de neigkop past.

Je kunt er echter ook een sync-kabel op aansluiten. Je camera moet dan wel een x-contact aansluiting hebben. Je laat je flitser dan afgaan via een kabel. De PSL-15 bijvoorbeeld, is een hotshoe met een infrarood-oogje. Deze reageert op een infrarood signaal (als je camera dit aan boord heeft). Het oogje reageert ook op ander flitslicht (zgn. slave-mode). Zo kun je een flitser laten reageren op ander flitslicht.

Eén van de beste opties is echter om een draadloze ontvanger te gebruiken. Je koopt dan een triggerset: de zender gaat bovenop je camera, de ontvanger onder de opsteekflitser. De ontvanger heeft net als de HS-15 aan de onderzijde standaard 1/4" schroefdraad.

Het spreekt voor zich dat dit handiger is dan werken met een draadje. Ook is het beter en betrouwbaarder dan infrarood-systemen. Met name buitenshuis werkt infrarood niet goed. Door het omgevingslicht is het bereik erg klein. Een radiografische triggerset werkt altijd en overal tot wel 50 meter, ook door wanden en obstakels heen.

De opsteekflitser

Uiteraard heb je een opsteekflitser nodig. Het mooie is dat dit geen spectaculaire flitser hoeft te zijn. Hij moet gewoon flitsen. Hierdoor kun je oudere en tweedehands flitsers een tweede leven geven.

Pas echter wel op met oude flitsers uit het analoge tijdperk, omdat deze een ander onstekingsvoltage hebben, functioneren ze niet altijd goed op moderne camera's en moderne triggersets (er bestaat zelfs het risico op beschadiging).

Optioneel: lichtvormers

Dit is het leukste gedeelte. Er zijn vele accessoires voor cameraflitsers te krijgen om het licht van je flitser te beïnvloeden. Dit zijn onder andere:

• Een softbox om het licht te spreiden en te verzachten;
• Gekleurde diffuusdoeken voor de softbox;
• Een diffuusbol om het licht over de hele ruimte te verspreiden;
• Een beautydish voor redelijk gespreid licht met een gemiddeld contrast;
• Een kleppenset om het licht te richten of gebieden af te schermen;
• Een snoot voor een smalle lichtbundel;
• Een grid (honingraat) voor een iets bredere lichtbundel met een geleidelijk verloop van licht naar donker
• etc.

Dankzij deze lichtvormers kun je veel meer uit je flitser halen dan je ooit had gedacht! Je kunt ook gemakkelijk zelf van alles maken. Met name op de strobist site van David Hobby is hier veel over te vinden. Door het lage prijsniveau van deze accessoires is het echter niet altijd even lonend zelf te knutselen.

Strobist flitsen of studio apparatuur?

Zoals je ziet kun je heel veel met je opsteekflitser, hebben studioflitsers dan nog nut? Dat hangt van je situatie af. Bedenk wel, dat je voor een goede opsteekflitser al snel ruime boven de 300 euro zit. In die prijsklasse vind je ook midrange flitssets met twee flitsers die evenveel licht output hebben als één opsteekflitser. Bovendien krijg je er dan statieven en softboxen / paraplu's bij!

Heb je echter al een goede opsteekflitser? Dan is het zeker de moeite waard om hier meer uit te halen.

Voordeliger uit met kant en klare sets

Wil je je opsteekflitsers ombouwen tot handige portable studioflitsers? Bonjourfoto.nl heeft een aantal leuke kant en klare sets tegen aantrekkelijke prijzen. Hier zit meteen al alles bij geleverd (statieven, neigkoppen, paraplu's). Je hebt de keuze uit normale strobist kits maar ook uit draadloze sets, die meteen met zender en twee ontvangers geleverd worden. Je vindt deze sets hier:
Strobist Sets

Vond je dit artikel waardevol?